Câu chuyện này bắt nguồn từ thời nhà Đông Tấn (317–420).

Một thiếu nữ tên là Chúc Anh Đài, người Thượng Ngu, Chiết Giang, vừa thông minh vừa xinh đẹp, rất thích đọc sách nên nối gót các huynh đệ học tập thơ văn. Chúc Anh Đài xin cha mẹ cho cải trang thành con trai để đến học tại một ngôi trường ở Hàng Châu tên là Nghi Sơn. Trên đường, nàng tình cờ gặp gỡ một thư sinh thật thà, học vấn xuất chúng, phẩm chất hơn người là Lương Sơn Bá, đến từ Cối Kê.

Họ cùng học với nhau trong ba năm, kết nghĩa làm huynh đệ, từ đó quan hệ của họ càng được củng cố thêm. Tuy ở cùng nhau ba năm, Sơn Bá chưa bao giờ nghi ngờ Anh Đài là con gái, nhưng Anh Đài thì lại dần dần có tình cảm sâu sắc với chàng. Một ngày, Anh Đài nhận được thư từ Chúc Gia bảo nàng phải về nhà gấp. Nàng không có cách nào và cũng không dám nói ra sự thật với Sơn Bá, bèn đem bí mật của mình tiết lộ cho Sư Mẫu ở trường và nhờ Sư Mẫu chuyển miếng ngọc cho Sơn Bá làm tín vật định tình. Dọc đường Lương Sơn Bá tiễn Chúc Anh Đài, nàng đã nhiều lần ám chỉ mình là nữ nhi và có tình cảm với Sơn Bá nhưng chàng vẫn không nhận ra. Cuối cùng, Anh Đài nói rằng sẽ thu xếp để Lương Sơn Bá cưới Cửu muội - em gái (thật chất ý nói là nàng) của mình, hy vọng Sơn Bá sớm ngày tới Chúc Gia trang xem mặt. Khi Sư Mẫu chuyển tín vật cho Sơn Bá, chàng mới hiểu ra mọi chuyện, bèn nhanh chóng tới Chúc Gia Trang tìm Anh Đài. Tại đây, hai người đã sáng tỏ tình cảm của mình.

Mặc dù họ yêu nhau say đắm, nhưng Anh Đài đã bị cha mẹ mình hứa gả cho con trai một gia đình quyền quý Mã Văn Tài (馬文才). Mã Văn Tài tính cách hống hách ngang ngược, thích ỷ quyền hiếp yếu, bụng dạ nham hiểm thâm độc, mưu mô xảo quyệt, đã nhiều lần cố ý chia rẽ đôi uyên ương Lương Sơn Bá – Chúc Anh Đài. Cùng lúc, khi Sơn Bá ngỏ ý cầu hôn, cha mẹ Anh Đài không chấp thuận lời cầu hôn của Sơn Bá vì cho rằng nhà họ Lương quá nghèo nên không môn đăng hộ đối. Do quá phiền muộn trong một thời gian dài, Lương Sơn Bá đã lâm bệnh nặng và sau đó mất tại nơi làm việc khi đang làm tri huyện tại huyện Ngân.

Vào ngày Chúc Anh Đài phải lấy Mã Văn Tài, nàng yêu cầu kiệu hoa phải đi qua con đường có chôn cất Sơn Bá, nếu không thà chết cũng sẽ không bước vào nhà họ Mã. Khi đoàn đón dâu đi ngang qua mộ Lương Sơn Bá, một trận cuồng phong nổi lên ngăn cản đoàn đi tiếp. Chúc Anh Đài rời kiệu hoa đến trước mộ Lương Sơn Bá để cúng tế. Nàng quỳ xuống khóc thương thảm thiết và nguyện ý cùng Sơn Bá sống chết không cách rời. Bỗng phần mộ Lương Sơn Bá có vết nứt, dần dần mở ra. Chúc Anh Đài đi vào trong đó. Sau đó đột nhiên mây đen biến mất, trời quang mây tạnh, từ trong mộ, một đôi hồ điệp rất đẹp quấn quýt bên nhau và cùng bay đi, lượn quanh khóm hoa tươi.